Συχνές ερωτήσεις

Επειδή το φαινόμενο του καρκίνου είναι πολυσύνθετο και πολύπλοκο, αφού υπάρχει και τόση ετερογένεια, είναι απίθανο να βρεθεί μία και μοναδική λύση. Το κυνήγι του ενός και μοναδικού φαρμάκου μάλλον είναι μια ουτοπία.

Το πιο πιθανό είναι, καθώς η επιστήμη αποκαλύπτει συνεχώς όλο και νέους μηχανισμούς που χρησιμοποιεί ο καρκίνος, να ανακαλύπτονται τα αντίστοιχα φάρμακα και έτσι να κρατάμε τον καρκίνο  σε καταστολή για όλο και μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Αν καταφέρουμε να επιβραδύνουμε ή να αποτρέπουμε την ανάπτυξη ανθεκτικότητας στα φάρμακα, κλασικά ή έξυπνα μπορεί να καταλήξουμε να έχουμε μια πολύχρονη επιβίωση. Μια καθυστέρηση που θα επέτρεπε στους ανθρώπους να ζήσουν μια φυσιολογική ζωή. Τον ιδανικό αυτόν στόχο τον πλησιάζουμε με αργά αλλά σταθερά βήματα.

Η καθιερωμένη ιατρική βασίζεται σε στενή επιστημολογική προσέγγιση της νόσου, σε τεκμηριωμένη εξήγηση της λειτουργίας του οργανισμού και αποδεδειγμένη ωφέλεια των θεραπειών, όπως προκύπτουν από κλινικές μελέτες και πειράματα στο εργαστήριο.

Εναλλακτικές προσεγγίσεις είναι λιγότερο ή περισσότερο μακριά από αυτό το επιστημονικό μοντέλο. Ο βελονισμός για παράδειγμα γίνεται μερικώς αποδεκτός, και διδάσκεται σε κάποιες ιατρικές σχολές. Λιγότερο αποδεκτή είναι η ομοιοπαθητική, η οποία βασίζεται σε μια νεφελώδη φαρμακολογία. Άλλες θεραπευτικές προσεγγίσεις με βότανα, με διάφορες ακραίες δίαιτες κ.λπ είναι λιγότερο τεκμηριωμένες.

Τίποτε δεν αποκλείει την ωφέλεια κάποιας εναλλακτικής προσέγγισης στη θεραπεία του καρκίνου, αρκεί να μην παραμελείται η κύρια θεραπεία. Άνθρωποι που προτίμησαν να εγκαταλείψουν την κλασική ιατρική και να κάνουν μόνο εναλλακτική ιατρική το έχουν μετανιώσει. Επιπλέον, στον χώρο της ασαφούς ιατρικής και του εμπειρισμού χωράει και αγυρτεία, λόγος που δημιουργεί δικαιολογημένη επιφύλαξη για τις κατά καιρούς δημοφιλείς εναλλακτικές θεωρίες.

Το προσδόκιμο επιβίωσης σημαίνει ποια είναι η διάρκεια ζωής κατά μέσο όρο κάποιου ανθρώπου με τον συγκεκριμένο τύπο καρκίνου.  Είναι επομένως ένα στατιστικό νούμερο που προκύπτει από παρατηρήσεις του παρελθόντος και δεν έχει εφαρμογή σε κάθε συγκεκριμένο ασθενή.

Η επιβίωση κάθε ασθενούς όπως και κάθε ανθρώπου πάντα διαφέρει από το προσδόκιμο επιβίωσης.  Με τα καινούργια φάρμακα και μεθόδους, τις πιο πολλές φορές, ξεπερνά το προσδόκιμο που περιγράφουν τα βιβλία.

Ο καρκίνος ιάται οριστικά σχεδόν πάντα σε πρώιμα στάδια και συχνά σε τοπικά προχωρημένα. Ακόμα και σε μεταστατικό στάδιο μπορεί να υπάρχει ελπίδα για ολική ίαση, ανάλογα με το είδος και την περίπτωση. Με τα καινούργια ανοσολογικά φάρμακα το ενδεχόμενο αυτό φαίνεται να αυξάνει.

Ποτέ δεν το βάζουμε κάτω.  Σε άλλες περιπτώσεις, με τις σύγχρονες θεραπείες, οι ασθενείς μας ζουν με καλή ποιότητα ζωής πολύ περισσότερο από το αναμενόμενο βάσει του προσδόκιμου που γράφουν τα βιβλία.

Η κορτιζόνη είναι μια ορμόνη που παράγεται φυσιολογικά στα επινεφρίδια αλλά και πολύ χρήσιμο φάρμακο. Η κορτιζόνη έχει πολλές δράσεις στον οργανισμό.  Είναι ισχυρός θεραπευτικός παράγοντας σε περιπτώσεις λεμφωμάτων και πολλαπλού μυελώματος.

Οι παρενέργειες της κορτιζόνης είναι εξίσου πολλές και εξαρτώνται από τη δοσολογία και τη διάρκεια χορήγησης. Πάντα ο γιατρός πρέπει να εξετάζει τα μεγάλα οφέλη αυτού του φαρμάκου σε σχέση με τις πιθανές παρενέργειες σε κάθε ασθενή.  Υπάρχουν πολλές μορφές κορτιζόνης από τις οποίες η δεξαμεθαζόνη είναι ισχυρότερη και η υδροκορτιζόνη ασθενέστερη.

H χορήγηση της χημειοθεραπείας είναι επαναλαμβανόμενη κατά τακτά χρονικά διαστήματα. Για παράδειγμα, άλλες θεραπείες γίνονται ανά τρεις εβδομάδες, άλλες ανά δύο και άλλες σε άλλα διαστήματα.  Η επαναλαμβανόμενη αυτή χορήγηση λέγεται κύκλος.  Έτσι, μια θεραπεία για να ολοκληρωθεί μπορεί να απαιτεί 4 κύκλους, δηλαδή 4 χορηγήσεις, μια άλλη 6,  8  και άλλες θεραπείες περισσότερους.

Μπορεί ο κύκλος να περιλαμβάνει περισσότερες από μια χορηγήσεις, π.χ. την πρώτη και την όγδοη μέρα, κάθε 3 εβδομάδες. Και οι δύο χορηγήσεις αυτές είναι μέρος του ενός κύκλου που επαναλαμβάνεται συνεχώς μέχρι να ολοκληρωθεί η θεραπεία.

Η φαρμακευτική θεραπεία του καρκίνου βασίζεται σε επαναλαμβανόμενες χορηγήσεις ενός ή περισσοτέρου φαρμάκων ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Τα διαστήματα αυτά ονομάζονται κύκλοι. Όλοι οι ίδιοι κύκλοι μαζί ονομάζονται γραμμή θεραπείας. Για παράδειγμα, όταν ένας πρωτοεμφανιζόμενος ασθενής λάβει έξι κύκλους ανά τρεις εβδομάδες με πλατίνα και ετοποσίδη, αναφέρουμε ότι έλαβε πρώτη γραμμής θεραπεία με τα συγκεκριμένα φάρμακα. Αν υποτροπιάσει και κάνει θεραπεία για παράδειγμα με 4 κύκλους τοποτεκάνης, λέμε ότι έλαβε θεραπεία δεύτερης γραμμής με τοποτεκάνη.

Δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις που ασθενείς λαμβάνουν πολλές γραμμές θεραπείας, ανάλογα με την διαθεσιμότητα των φαρμάκων, την αντοχή τους και την συμπεριφορά των καρκινικών κυττάρων.

Τα καρκινικά κύτταρα μπορεί να εκκρίνουν ορισμένες ουσίες στην κυκλοφορία του αίματος, όπου μπορούν να μετρηθούν. Η παραγωγή αυτή είναι απρόβλεπτη, έτσι ώστε άλλοι όγκοι να παράγουν μικρές ποσότητες, άλλοι μεγάλες και άλλοι καθόλου. Αν κάποιος καρκίνος παράγει δείκτες, τότε μπορούμε να παρακολουθούμε την εξέλιξή του μετρώντας το ποσό του δείκτη στο αίμα κάθε λίγους μήνες.  Κοινοί δείκτες είναι το PSA για τον καρκίνο του προστάτη, το ca-125 για τον καρκίνο των ωοθηκών, το ca15-3 για τον καρκίνο του μαστού, το ca19-9 για καρκίνους του πεπτικού, το CEA για διάφορους καρκίνους.

Το πρόβλημα με τους δείκτες είναι η μικρή αξιοπιστία τους. Μερικές φορές είναι ανεβασμένοι από καλοήθη αίτια οπότε δημιουργούν αβάσιμο άγχος, και άλλοτε δεν ανεβαίνουν ενώ ο καρκίνος προχωρά.  Η αξιολόγηση των δεικτών πρέπει να γίνεται πάντα με προσοχή και μετά από τη συζήτηση με τον γιατρό.